Beş cür müsəlman

Azərbaycanda insanlar arasında müşahidə etdiyim bir mövzu var (Qeyd edim ki, bu vəziyyət Türkiyədə də mövcuddur). Beləki, ozünə müsəlman deyənləri beş qrupa ayırmaq olar:

1) Hər zaman müsəlman. Yəni, bu tip insanlar islam dininin inandıqları təriqətinə uyğun həyatlarını sürdürürlər. İnandıqları təriqətin qaydalarına gündəlik həyatlarında əməl etməyə çalışarlar. İçərlərində dəhşətli dərəcədə fanatları da var. Tərcüməsini bilməmələrinin və düzgün tələffüz etməmələrinin fərqinə varmadan həyatları ərəb sözləri ilə keçir. Balaca qızlarının və həyat yoldaşlarına çadıra geyindirməklə qürurlanarlar. “Yeni il” və “Novruz” bayramını rədd edirlər. Uşaqlarına şaxta baba və kosa haqqında düşünməyi qadağan edərlər. Onlar üçün yeganə bayram “Qurban” və “Ramazan”dır.

2) Cümədən cüməyə müsəlman. Bu tip adamlar hər cür işlərə baş vururlar. İstədikləri cür yaşayırlar. Ancaq cümə günü məscidə gedib namaz qalarlar. Yəni, həftədə bir dəfə müsal olduqları yadlarına düşər. Əksəriyyəti isə məscidə filan adamın gözünə görsənmək üçün və ya filan mötəbər adamı görüb ondan öz xahişini etmək üçün gedər. Türk şirkətlərinin Azərbaycanda tüğyan edən vaxtı bu metod çox dəbdə idi.

3) Ramazandan ramazana müsəlman. Bu tip adamlar nə cümə namazına gedər, nədə ki, öz kefindən qalar. Ancaq “Ramazan ayı”nda özlərinə zülm edib oruc tutarlar. Bununla da özlərini cənnətə bilet qazanmış kəslər sayaraq təsəlli taparlar.

4) Bayramdan bayrama müsəlman. Bu tip adamlar il boyu yeyib içərlər, ancaq “Ramazan” və “Qurban” bayramında araq, pivə, çaxır və sairə içməzlər. “Qoy “Ramazan” çıxsın bir qəşəng oturarıq”-deyərək, günləri sayarlar.

 5) Sadəcə qəlbi təmiz müsəlman. Bu tip adamlar nə namaz qılar, nədəki oruc tutar. Bildikləri kimi yaşayarlar. “Yeni il” və “Novruz” bayramında camaat kimi yaxşıca yeyib içərlər. Amma danışanda deyərlər ki, “əsas ürəyin Allahla düz olsun, qəlbin təmiz olsun” filan...