İstər müstəqilliyə
qədər olan dövrdə, istərsə də hazırkı bazar iqtisadiyyatında yaşadığımız
zamanda cəmiyyət həmişə varlı-kasıb təbəqəyə bölünüb. Düzdür, sosializmdə
yaşadığımız vaxtlarda bu özünü nəzərə çarpacaq dərəcədə biruzə vermirdi. Hamı bərabər
yaşayırmış kimi görsənirdi. Ancaq hər kəs bilirdiki kolxoz sədrləri,
prokurorlar və yuxarı səviyyədə olan məmurlar kolxozçu və fəhlə sinifindən bir
pillə yuxarı, bahalı həyat yaşayırlar. Günümüzdə isə çox varlı və brend həyatı
yaşayanlar öz zənginliklərini insanların gözünə soxur və varlı-kasıb təbəqələşməsindən
zövq alırlar. Əslində indiki varlıların böyük hissəsi zövqsüz və anlaşılmayan
düşüncə tərzinə sahibdirlər. Millətin böyük hissəsi fürsətcil olduğu üçün qadınlar
“gəzdikləri” kişilərin (rəsmi ailəsindən kənar varlı kişilərin sevgi həyatı
yaşadıqları qadınları nəzərdə tuturam) bu vəziyyətindən (yəni, tupoyluğundan) istifadə
edib özlərinə bahalı daşınar və daşınmaz hədiyyələr aldırırlar. Həmin kişilərə
isə peydahladıqları uşaqlar, ayda bir-iki dəfə sevişmələri və bir də yoldaşları
ilə söhbət edəndə “filankəs mənlikdir” deməkləri qalır. Reallıq budur. Onların düşüncə
tərzini dəyişmək mümkün deyil. Kimsə dəyişməyə cəhd etsə belə ona “cındır”
deyib, alçaldıb nifrət obyektlərinə çevirəcəklər. Bu tip insanlarda bir balaca
ideya olsa səmərəli və gəlirli işələrə baş qoşarlar. Məsələn, birini deyim
qalanlarını özünüz fikirləşin. Bir yazıçının, maddi cəhətdən sıxıntıları olan,
amma istedadlı bir gənc yazıçının kitabını götür apar Rusiyaya və ya başqa
xarici ölkəyə. Tərcümə elətdir, reklamını elə və sat. Həm qazan, həm qazandır,
həm də mədəni işdən zövq al.
Təbii ki,
bunlara insan düşüncəsi qərar verir. Hər məqamda fürsətcil və “camaat nə deyər”
tipli kütlə formasında yaşayan insanlardan gözləntilərimiz yüksək olmalı deyil.
Özümüzü aldatmayaq. Fikirləşin: avtomobil yanacağının qiyməti qalxma ərəfəsində
qonum-qonşudan əllə daşına bilən boçkaları alıb yanacaq doldurma məntəqəsinə
qaçan vətəndaşlardan hansı inkişafı gözləyə bilərik? Bu insanların düşüncəsi
sıfırın altındadır. Bu adamlar fikirləşmir ki, köhnə qiymətlə 10-20 litr benzin
almağa qaçmaqdansa (hansıkı 2-3 gündən sonra bitəcək və məcbur yeni qiymətlə
benzin alacaq), qiymət yüksəlməsinə etirazını bildirsin. Adam orta məktəbi
qızıl medalla oxuya bilər, ali məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirə bilər, amma
“imam zaman quyusu”na məktub yazacaq qədər ağıldadırsa o adamdan nə dövlətə, nədəki
cəmiyyətə bir səmərə yoxdur. Məhz düşüncə zəif olduğu üçündür ki, ölkəmizdə
dini kitab oxumadan, söhbətin nədən getdiyini bilmədən dindar olurlar. Fanat olurlar
və onları oyuna çəkənlərin canlı bombaları olurlar. İnanınkı düşüncəsi zəif
olan adamlarla danışmaq, həmsöhbət olmaq çox ağır işdir. Onların sayı çox
olduğu üçün işdə, küçədə hər yerdə qarşımıza çıxırlar və istər-istəməz düşüncə
fərqliliyini hiss etdiklərində sənə yazıq insan kimi baxırlar.
Bəs çıxış
yolu nədir? Düşüncəni yaxşıya doğru necə dəyişmək olar? Fərd olaraq kiminsə
düşüncəsini yaxşıya doğru dəyişməyə etdiyiniz cəhdlər boşuna gedə bilər. Bu ilk
öncə insanın özündən asılıdır. İnsan kütlə, “camaat nə deyər” psixologiyasından
azad olmalı və öz düşüncəsini formalaşdırmalıdır. Digər tərəfdən isə dövlət səviyyəsində
bağçadan tutmuş, hamının evinin içinə qədər girən telekanallara qədər işlər
görülməlidir. Bəlkə o zaman nəticəsi ola. Belə, əsrdən-əsrə bizim kimilər
danışacaq, yazacaq, onlar kimisi isə yenə də bizlərə “yazıq insan” deyəcəklər.
Yorumlar
Yorum Gönder