Cibində “Quran” gəzdirənlər


Bu yazını cibində, maşınında “seyid şəkilləri”, Quran kitabçaları gəzdirən insanlara həsr edirəm. Digər dinə mənsub insanlarda da belə halları müşahidə edə bilərsiz. Cibində ikon gəzdirən, maşınının içərisində xaç fiquru asan və müxtəlif saqqallı kişilərin fotolarını yapışdıran rus və gürcüləri çox görmüşəm. Bu düşüncədə olan adamlar elə hesab edirlər ki, üzərində və ya maşınında (əsasən şəhərdaxili marşurutlarda bu şəkillərə daha çox rast gəlinir) hansısa saqqallı qoca bir kişinin şəkili varsa, vəssalam, qorxu yoxdu, kef eləyə bilər. Seyid dedikləri adamın şəkili bunları qoruyacaq və hər bir işlərini uğurlu edəcək :))  . Və yaxud da köynəyinin ürək nahiyəsindəki cibində və ya pencəyinin sol içəri cibində qırmızı parçaya bükülüb qoyulmuş Quran kitabçası varsa, bütün dərddən-bəladan uzaqdı, ona qorxu, ölüm yoxdu.
Arxivimdən Molla Nəsrəddinin bir yazısını tapmışam. Maraqlıdır ki, bir əsrdən çox maarifləndirmə işi aparılmasına baxmayaraq, millətin əksər çoxluğunun kütlüyü hələ də davam etməkdədir. Maarifləndirmə işinin Avropa ölkələrində bir işə yaradığını nəzərə alsaq, belə qənaətə gələ bilərik ki, millətdən çox şey asılıdır. Ancaq həvəsdən düşmək lazım deyil. Maarifləndirməyə davam edilməlidir. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 14 iyul, 1908-ci il, 28-ci sayında Molla Nəsrəddin “Tarix” adlı məqaləsində yazır:
İnsan üçün böyük dərslərin biri də tarixdir. Aç qabağına tarixin səhifələrini və əgər gördün ki, bir vaxt insanlar bir para işlərdə səhv eləyiblər, dəxi sən həmin səhvi eləmə.
Tehranda balaca uşaqların düşmən qabağına Quran götürüb çıxmaqları – gələcək üçün bir tarixdir. Gələcəkdə tarixin Tehran səhifəsini açanda oxuyacaqlar ki, tüfəngin və topun qabağına Tehranda balaca uşaqlar Quran çıxartdılar və padşahın qoşunu tüfəng və top güllələrilə uşaqları da tikə-tikə elədi, Quranın vərəqlərini də parça-parça eləyib havaya uçurtdu.
Bu bir tarixdir ki, bəni-növi bəşər üçün bir ibrət olacaq. Burada bir nöqtə var ki, ona çox diqqət lazımdır. Mən Danabaş kəndində həmişə eşidirdim ki, Qurana heç bir güllə kar eləməz. İndi mən güman eləyirəm ki, Tehranda da bu əqidə də imişlər ki, əgər, Quranı şahın qoşununun qabağına çıxartsalar, şahın qoşunu basılar. Çünki Qurana güllə atsalar kar eləməz və uşaqlarda tökülüb qazakları qovalayıb soxarlar şahın hərəmxanasına.
Belə işlər keçən vaxtlarda da olub. Müaviyənin əsrindən Buxara davasına kimi müsəlmanlar bərkə düşəndə düşmən qoşununun qabağına Quran çıxardıblar və hər dəfə quranın səhifələrini düşmənlər oxun və nizənin ucu ilə cırıb dağıdıblar.
Erməni-müsəlman davasında Şeytanbazar müsəlmanları Quranın ayələrini kağız üstə yazıb yapışdırmışdılar divarlara ki, evlərinə xətər toxunmasın. Amma bu evlərin çoxusuna od düşəndə hər bir şeydən qabaq bu dualar alışıb yandılar. Çünki kağız taxtadan və daşdan tez yanar.
Qeyri millətlərin içində hürriyyət davası düşəndə uşaqlar dava meydanına çıxanda hərəsi cibinə bir elə şey qoyub çıxıb ki, dava vaxtı o lazım olsun. Heç olmasa, Allahın bıçığına nə gəlib! Yenə bıçaqla düşməni qorxutmaq olar. Amma təcrübə bunu göstərir ki, Qurandan heç kəs qorxmur. Ondan ötrü ki, Quran ancaq tələbələrin yumruq davasında lazım olur.
Quranı ələ alıb davaya çıxmaq Quranı hörmətdən salmaqdır. Çünki qabaqca gərək yəqin eləyək ki, Quran cırılacaq: kağızın xasiyyəti cırılmaqdır.
Keçən keçib, amma gələcəkdə Tehran vüquatı gərək bizim üçün ibrət olsun. Bu bir tarixdir ki, insanlar üçün həmişə dərs olacaqdır”.
Amma əfsuslar ki, nə tarixdən, nə həyatdan dərs götürməyi bacarmırıq. Elə buna görə də nəinki, Cəlil Məmmədquluzadənin, o dövrdə yaşamış bütün maarifçi-yazarların hamısının yazdıqları bu gün aktualdı. Bəs düzəlməməyimizin səbəbi nədir?

Yorumlar