Bu yazını cibində,
maşınında “seyid şəkilləri”, Quran kitabçaları gəzdirən insanlara həsr edirəm. Digər
dinə mənsub insanlarda da belə halları müşahidə edə bilərsiz. Cibində ikon gəzdirən,
maşınının içərisində xaç fiquru asan və müxtəlif saqqallı kişilərin fotolarını
yapışdıran rus və gürcüləri çox görmüşəm. Bu düşüncədə olan adamlar elə hesab
edirlər ki, üzərində və ya maşınında (əsasən şəhərdaxili marşurutlarda bu şəkillərə
daha çox rast gəlinir) hansısa saqqallı qoca bir kişinin şəkili varsa, vəssalam,
qorxu yoxdu, kef eləyə bilər. Seyid dedikləri adamın şəkili bunları qoruyacaq və
hər bir işlərini uğurlu edəcək :)) . Və yaxud da köynəyinin ürək nahiyəsindəki cibində və ya pencəyinin
sol içəri cibində qırmızı parçaya bükülüb qoyulmuş Quran kitabçası varsa, bütün
dərddən-bəladan uzaqdı, ona qorxu, ölüm yoxdu.
Arxivimdən Molla Nəsrəddinin
bir yazısını tapmışam. Maraqlıdır ki, bir əsrdən çox maarifləndirmə işi aparılmasına
baxmayaraq, millətin əksər çoxluğunun kütlüyü hələ də davam etməkdədir. Maarifləndirmə
işinin Avropa ölkələrində bir işə yaradığını nəzərə alsaq, belə qənaətə gələ
bilərik ki, millətdən çox şey asılıdır. Ancaq həvəsdən düşmək lazım deyil. Maarifləndirməyə
davam edilməlidir. “Molla Nəsrəddin” jurnalının 14 iyul, 1908-ci il, 28-ci
sayında Molla Nəsrəddin “Tarix” adlı məqaləsində yazır:
“İnsan üçün böyük dərslərin
biri də tarixdir. Aç qabağına tarixin səhifələrini və əgər gördün ki, bir vaxt
insanlar bir para işlərdə səhv eləyiblər, dəxi sən həmin səhvi eləmə.
Tehranda
balaca uşaqların düşmən qabağına Quran götürüb çıxmaqları – gələcək üçün bir
tarixdir. Gələcəkdə tarixin Tehran səhifəsini açanda oxuyacaqlar ki, tüfəngin və
topun qabağına Tehranda balaca uşaqlar Quran çıxartdılar və padşahın qoşunu tüfəng
və top güllələrilə uşaqları da tikə-tikə elədi, Quranın vərəqlərini də
parça-parça eləyib havaya uçurtdu.
Bu
bir tarixdir ki, bəni-növi bəşər üçün bir ibrət olacaq. Burada bir nöqtə var
ki, ona çox diqqət lazımdır. Mən Danabaş kəndində həmişə eşidirdim ki, Qurana
heç bir güllə kar eləməz. İndi mən güman eləyirəm ki, Tehranda da bu əqidə də
imişlər ki, əgər, Quranı şahın qoşununun qabağına çıxartsalar, şahın qoşunu
basılar. Çünki Qurana güllə atsalar kar eləməz və uşaqlarda tökülüb qazakları
qovalayıb soxarlar şahın hərəmxanasına.
Belə
işlər keçən vaxtlarda da olub. Müaviyənin əsrindən Buxara davasına kimi müsəlmanlar
bərkə düşəndə düşmən qoşununun qabağına Quran çıxardıblar və hər dəfə quranın səhifələrini
düşmənlər oxun və nizənin ucu ilə cırıb dağıdıblar.
Erməni-müsəlman
davasında Şeytanbazar müsəlmanları Quranın ayələrini kağız üstə yazıb
yapışdırmışdılar divarlara ki, evlərinə xətər toxunmasın. Amma bu evlərin
çoxusuna od düşəndə hər bir şeydən qabaq bu dualar alışıb yandılar. Çünki kağız
taxtadan və daşdan tez yanar.
Qeyri
millətlərin içində hürriyyət davası düşəndə uşaqlar dava meydanına çıxanda hərəsi
cibinə bir elə şey qoyub çıxıb ki, dava vaxtı o lazım olsun. Heç olmasa,
Allahın bıçığına nə gəlib! Yenə bıçaqla düşməni qorxutmaq olar. Amma təcrübə
bunu göstərir ki, Qurandan heç kəs qorxmur. Ondan ötrü ki, Quran ancaq tələbələrin
yumruq davasında lazım olur.
Quranı
ələ alıb davaya çıxmaq Quranı hörmətdən salmaqdır. Çünki qabaqca gərək yəqin eləyək
ki, Quran cırılacaq: kağızın xasiyyəti cırılmaqdır.
Keçən
keçib, amma gələcəkdə Tehran vüquatı gərək bizim üçün ibrət olsun. Bu bir tarixdir
ki, insanlar üçün həmişə dərs olacaqdır”.
Amma
əfsuslar ki, nə tarixdən, nə həyatdan dərs götürməyi bacarmırıq. Elə buna görə
də nəinki, Cəlil Məmmədquluzadənin, o dövrdə yaşamış bütün maarifçi-yazarların
hamısının yazdıqları bu gün aktualdı. Bəs düzəlməməyimizin səbəbi nədir?
Yorumlar
Yorum Gönder