Rusiya internet saytlarının birində belə bir mövzü
müzakirə olunurdu: Rusiya vətəndaşlarına silah lazımdırmı? Yəni, adi vətəndaşa
özünümüdafiə üçün üzərində tapança və ya başqa bu tipli kiçik həcmli silah
gəzdirmək lazımdırmı? Kriminal Rusiyasında müzakirə edilən məsələnin mahiyyəti
adamı vahiməyə salır. Buna rəğmən maraqlı münasibətlər bildirilmişdi. Amma ən
ləzzətlisi “rusların əksəri çox içki qəbul edir. Sərxoş vətəndaş silahı öz
sahibinə tuşlayacaq” fikri idi.
Rusiyadan yox, Azərbaycandan söz açsaq məsləhətli
olar. Silah adı gələndə adamı qorxu bürüyür. Ciddi mövzudu. Ona görə araşdırmaq
lazımdır ki, insanların yaranan təhlükələrdən qorunmaları üçün üzərlərində
tapança gəzdirmələri nə dərəcədə məqsədə uyğundu?
Ölkəmizin qanunlarına əsasən qanunla müəyyən
edilmiş şəxslərdən başqa heç kimin üzərində silah gəzdirməsinə icazə yoxdu.
Məhz elə buna görədi ki, digər ölkələrdən fərqli olaraq respublikamızda azad
satışda silah satılmır. Ancaq bu heç də o demək deyil ki, ölkəmizdə qanunsuz
silah gəzdirənlər yoxdu. Təbii ki, var. Ayrı-ayrı məmurların yaxın
qohumlarının, bəzi vətəndaşların və basqınçıların silahı haradan alması artıq
başqa araşdırılmağa ehtyicaı olan mövzudu.
Amma məsələyə başqa prizmadan, yəni vətəndaşın
özünümüdafiəsi kimi baxacağıq. Vətəndaş özünü müdafiə hüququna malikdirmi?
Cavab bəli olacaq. Ancaq ölkəmizin qanunlarına görə vətəndaş özünümüdafiə
zamanı basqınçını yaralayarsa, onu qətlə yetirərsə həbs edilir. Əgər
özünümüdafiə qanunla nəzərdə tutulursa, onda vətəndaş onu necə həyata
keçirməlidi?
Dünya təcrübəsinə nəzər salaq. İngiltərədə silah
gəzdirilməsi qadağan ediləndən sonra ağır cinayətlərin sayı 80 faiz artıb. Bu
onu göstərir ki, cani, canidi. Qanunun tələbinə baxmayaraq istənilən zaman onun
üstündə silahı olacaq. Və onu çəkinmədən, utanmadan üzərində gəzdirəcək. ABŞ-ın
Nyu-Yorkunda silah gəzdirmək qadağandı. Amma burada cinayətkarlığın orta
səviyyəsi 60 faizdi. Halbuki Amerikanın digər, silah üçün icazəli şəhərlərində
bu faiz aşağıdı. Amerikalılar bunun səbəbini araşdırmağa çalışıblar və Amerika
türmələrinin birində cinayətkarlar arasında sorğu keçiriblər. Sorğuya görə 60
faizdən çox qətlçi bildirib ki, heç zaman cinayətə getməzdilər, əgər əvvəlcədən
bilsəydilər ki, onların potensial qurbanları silahlıdırlar.
***
Silah təhlükə mənbəyi olsa da bəzən çətin
vəziyyətdən çıxmağa insana kömək edir. Məsələn, Belqradda bir bankın silahlı
qarəti zamanı müştərilərdən biri cinayətkarı güllələmişdi. Televiziyada çıxış
edən Belqrad polisinin başçısı isə belə demişdi: “Ölkəmzin silahlı vətəndaşı
qanuna ən yaxşı dayaq və polisimiz üçün gözəl köməkçidir”.
Amma ölkəmizdə əksinədir. Əgər insan özünü müdafiə
edib canini öldürərsə, onu həbs edərlər. Psixoloqlar belə hesab edirlər ki,
silahlı adam vahiməli olur, ondan qorxurlar, çəkinirlər. Bir adamın üzərində
silah olarsa, cani ona yaxınlaşıb qarət etməyə risk eləməz. Lakin silaha ayrı
cür baxanlar da var. Atıcılıq üzrə Dünya, Avropa və Rusiya çempionu Olqa
Kuznetsovanın müsahibəsini internetdən oxudum. O deyir ki, “mənim üçün silah
əmək vasitəsidi. Hərdən ondan elə yoruluram ki, tapançanı üzağa tullamaq
istəyirəm və ümumiyyətlə tiri, hədəfi görmək belə istəmirəm. Onda fasilə
verirəm və hər şey normasına düşür. İnsanın özünümüdafiə üçün silaha malik
olmalısı mifdi. Hətta mən yaxşı atıcı olaraq özümü qoruya bilmərəm. Əgər kimsə
qaranlıq döngədə yaxınlaşıb pul tələb etsə, mən sadəcə macal tapıb çantamdan
tapançanı çıxarda və onu qoruyucudan çıxara bilmərəm. Təsadüfi hücumlarda qaz
balonları daha yaxşı köməklik edər. Sadəcə insanlara imkan vermək lazımdır ki,
tirlərə getsinlər, zövqlə atsınlar, öz aqresiyalarını mişenin üzərinə
töksünlər”.
Atıcı xanım doğru buyurur. Amma dərd orasıdır ki,
ölkəmizdə atmağı öyrənməyə yer yoxdu. Tirlər yox səviyyəsindədi. Məhz buna
görədə ölkədə silah mədəniyyəti sıfırdı. Düzdür bizim millətə üzərində silah
gəzdirməyə etibar etmək olmaz. Bir-birlərinin qanını içərlər. Lakin yenə də
müharibə şəraitində olan bir ölkənin vətəndaşlarının silah mədəniyyətinin
olması məncə lazımdı.
Kaş Yer üzündə o gün bərqərar olsun ki, insanların
silaha ehtiyacı olmasın, silahı sevməsinlər. Ona sadəcə keçmiş təhlükəli
oyuncaq kimi baxsınlar. Silaha yox, insana dəyər vermək daha gözəldi.
Yorumlar
Yorum Gönder