Siqaretin ilk dəfə nə zaman və harada istifadə
edilməsini dəqiq bilmirəm. Amma deyilənə görə siqaret insanlara 5 min 700 ildən
çoxdur ki, tanışdı. İlk zamanlar mərasim və cadu edərkən istifadə edilən tütün,
Kristofor Kolumbun Amerikanı kəşfinin ardından bütün dünyaya yayıldı.
Yazılanlara görə həmin ərəfələrdə Misir və Cənubi Amerikadakı Maya
Sivilizasiyasında həyata keçirilən dini və rəsmi mərasimlərdə, ayrıca cadu və
sehr etmək üçün qurudulmuş bitkilərin yandırılaraq tüstü şəkilində istifadə
edildiyi təsbit edilmişdi. Belə demək mümkünsə, Kristofor Kolumb həm Amerikanı,
həm də siqareti kəşf edib. XV əsrin sonlarında Kolumb Amerika qitəsini kəşf
etdiyi zaman yerli sakinlərin "Tobaccos" adlandırdığı bir bitki
yarpağını yandırıb tüstüsünü içlərinə çəkdiklərini və bu tüstünün onlara kef
verdiyini görür. Kolumb faydalı olar düşüncəsiylə bu bitkinin toxumlarını götürərək
dənizçilər vasitəsiylə digər ölkələrə yayılması məqsədiylə göndərir. Daha sonra
bütün dünyaya yayılan tütün bitkisi yetişdirilib ilk olaraq kiçik fabriklərdə,
daha sonra isə qurulan böyük fabriklərdə siqaretə çevrildi. Hazırda bütün dünya
üzrə siqaret istehsalı və onun istifadəçiləri elə sürətlə inkişaf edib ki, hər
hansı təbliğat vasitəsiylə onun qarşısı alına bilinmir. Kolumbun faydalı hesab
etdiyi bitki sən demə insan həyatı üçün zərərli imiş.
Siqaretə qarşı mübarizə aparılsa da nə siqaret çəkınlərin sayı azalır, nədəki onu istehsal edənlərin. Dünyada ən gəlirli biznes sahələrindən
biridi siqaret ticarəti.
***
Siqaret çəkənlərə qarşı mübarizə kompaniyası son
illər müxtəlif ölkələrdə ciddi addımlardan birinə çevrilib. Amma bu istiqamətdə
ən maraqlı və rezonans doğuran hərəkət Fransada baş verib. Fransanın siqaret çəkənlərlə mübarizə təşkilatı “Droits des Non–fumeurs”
yeni antitütün kompaniyasına başlayıb. Təşkilatın kompaniya çərçivəsində reklam etdiyi şəkillər təkcə reklam bazarının iştirakçılarını deyil, həmçinin
Fransanın siqaret çəməyən əhalisini
də şoka salıb, utandırıb. Beləki, antitütün reklam
plakatlarının görüntülərində yeniyetmələr (oğlan və qız) dodaqlarının arasında siqaret kişi qarşısında dizi üstə durublar. Onların
ağzındakı siqertin ucu isə qarşısında durduqları kişinin cinsi orqanına
tuşlanıb. Şəkilin alt
hissəsində isə bildirilir: “Siqaret çəkmək – deməli, tütünün qulu olmaqdı”.
Kompaniya bununla insanları, xüsusəndə yeniyetmələri siqaretdən çəkindirmək
istəyiblər. Amma bu reklama qarşı
narazılıqlar həmin an özünü biruzə verib. Fransanın
müxtəlif
instansiyalarından həmin kampaniyaya münasibətlər bildirilib.
Amerikanın “The New York Times”ı yazır ki, belə reklamla təşkilat yeniyetmələrə təsir
etməyə hazırlaşır. Layihənin müəllifləri etiraf ediblər ki, düşünülmüş provokasiya (fitnə, araqarışdırma) onlara səhiyyə nazirliyinin hələ də aktual olan siqaret çəkmək mövzusuna qayıtmasına
kömək edəcək.
Fransanın
ailə məsələləri üzrə naziri Nadin Morano müsahibələrinin birində bəyan edib ki, “Mən istəyirəm ki, bu kampaniya qurtarsın. Onun simvollaşdırılması, reklam plakatında əks olunanlar qəti qəbul edilməzdi. Antitütün reklamında
şok terapiyasından istifadə eləmək
olar və lazımdı. Ancaq bu
kampaniyanı dəyişmək lazımdı”.
Reklam və kinoda seksual zorlama simvollarından istifadə etmək monitorinqi üzrə “La Meute des Chiennes de Garde” təşkilatının prezidenti Florans Montreno isə daha çox
qəzəblənib. “Seksual zorlanmaya qarşı münasibət adamı bayağı utandırır.
Bənzər surətlər məntiqi pornoqrafiyaya qarşı münasibətdə açıq camaat qarşısına
çıxarılması qəti qəbuledilməzdi.
Bunlar hamısı kasad təxəyyülün nəticəsidi. İnsanlarda ideya
olmayanda onlar qadın bədənini istifadə eləməyə
başlayırlar” – deyərək, o söyləyib.
“Droits des Non–fumeurs”nin prezidenti Jerar Odro
isə özünü müdafiə edərkən söyləyib: “Kampaniya
ondan sonra başladıkı, nəzarət
qrupunun yuxarı sinif şagirdləri ona müsbət yanaşdılar. 18 il ərzində biz tibbi surətlərdən istifadə etməklə çox yumşaq və ehtiyatlı işlədik. Ancaq cavan insanlar
indi özlərini qalib kimi hiss etmirlər, hətta ölümsüz belə. Ona görə də biz məcburən bu kampaniyaya əl atdıq”.
Yorumlar
Yorum Gönder